Mało znanym w powszechnej świadomosci Czeladzian faktem jest, iż w okresie międzywojennym działał na terenie Czeladzi tak zwany Uniwersytet Powszechny.
Uniwersytety Powszechne był to specyficzny rodzaj placówek oświatowych istniejących na przełomie XIX i XX wieku oraz w okresie miedzywojennym. Uniwersytet powszechny jest to instytucja szerzenia oświaty, która stawia sobie za cel popularyzację wiedzy oraz rozwijanie aktywności kulturalnej wśród szerokich kręgów społeczeństwa. Formami działania uniwersytetu powszechnego są przede wszystkim wykłady publiczne oraz opieka nad działalnością samokształceniową i czytelnictwem.
Na świecie pierwsze cykle wykładów publicznych o charakterze Uniwersytetu Powszechnego zorganizowano w 1873 na Uniwersytecie w Cambridge, później idea uniwersytetu powszechnego szybko rozpowszechniła się w innych krajach Europy Zachodniej. Na ziemiach polskich uniwersytety powszechne powstawały na przełomie XIX i XX w. z inicjatywy partii i organizacji działających w środowiskach robotniczych i wiejskich. Uniwersytety powszechne nosiły nazwy uniwersytetów ludowych, robotniczych i innych. Pierwszym uniwersytetem powszechnym na ziemiach polskich był utworzony w 1898 Uniwersytet Ludowy imienia A. Mickiewicza w Galicji, pozostający pod wpływem Polskiej Partii Socjaldemokratycznej.
Na ziemiach polskich uniwersytety powszechne powstawały na przełomie XIX i XX w. z inicjatywy partii i organizacji działających w środowiskach robotniczych i wiejskich.
Zakładając do postawiono sobie następujący program: „Uniwersytet powszechny przeznaczony jest dla wszystkich. Wszyscy mogą zdobywać w nim światło i wiedzę, mogą pogłębiać swój stosunek do zagadnień społeczno-państwowych i zbliżać się do źródeł kultury ze szczególnym uwzględnieniem współczesnej kultury polskiej i ogólnoludzkiej.”
Cel założonego uniwersytetu, który dzisiaj pewnie nazwalibyśmy misją uczelni postawiono w sposób następujący: „Naczelnym zadaniem Uniwersytetu Powszechnego jest kształtowanie osobowości człowieka. Udzielanie wiadomości się jest celem a środkiem do osiągania zamierzeń.”
Z powyższej deklaracji widać wyraźnie, iż Uniwersytet miał zadanie dbać o ogólny rozwój mieszkańców Czeladzi a nie tylko przekazywanie wiadomości z konkretnych przedmiotów, choć i w zakresie przekazywanej wiedzy cele postawiono sobie szerokie.
Cele stawiane przez uczelnią były różnorakie i dotyczyły spraw wychowania obywateli do funkcjonowania w środowisku społecznym a także przekazania im właściwych wzorców kulturowych.
Zakres wykładów był następujący:
Rok I:
Polonistyka 3 godziny
Historia 3 godziny
Przyroda martwa (fizyka, chemia, technologia, kosmografia) 2 godziny
Geografia gospodarcza Polski, Statystyka 4 godziny
Rok II
Polonistyka 3 godziny
Historia 3 godziny
Przyroda żywa (biologia) 2 godziny
Ekonomia społeczna, Historia ruchów społecznych,
Spółdzielczość, związki zawodowe, ustawodawstwo i ochrona pracy 4 godziny
III rok
Seminaria
Zajęcia odbywały się 4 dni w tygodniu.
Szkoła przyjmowała wszystkich chętnych. Warunkiem przyjęcia było ukończenie 18 roku zycia oraz przygotowanie ogólne w zakresie przynajmniej 7 klas szkoły podstawowej powszechnej. Widać wiec, ze system edukacji różnił się od współczesnego. Pomimo nazwy uniwersytet można było do niego przystąpić bez ukończenia szkoły średniej czy też posiadania matury. Wystarczyła sama podstawówka i odpowiedni wiek.
W jednym z wcześniejszych wpisów:
http://keraunos.blog.onet.pl/2,ID317645621,index.html
podałem przykład wiersza napisanego na trzecią rocznice założenia tegoż Uniwersytetu Przez jednego ze słuchaczy.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz